Gastroskopia

Opis

Gastroskopia inaczej zwana również ezofagogastroduodenoskopią jest badaniem górnego odcinka przewodu pokarmowego. Polega na ocenie błony śluzowej przełyku, żołądka i części dwunastnicy za pomocą endoskopu (gastroskopu) – giętkiego przewodu zakończonego kamerą, która przekazuje obraz z wnętrza ciała Pacjenta. Podczas gastroskopii istnieje możliwość pobrania wycinków z żołądka między innymi w kierunku oceny zakażenia bakterią Helicobacter pylori bądź do oceny histopatologicznej. Biopsja nie jest bolesna, na ogół pacjent nic nie czuje. Pobiera się niewielki wycinek, który obejmujący błonę śluzową i niewielki fragment błony podśluzówkowej jałowymi kleszczykami biopsyjnymi. Gastroskopia trwa około 5 minut jednakże czas jej wykonywania może ulec wydłużeniu np. podczas pobierania wycinków do badań histopatologicznych. Gastroskopia nie jest bolesna, ale bywa nieprzyjemna. Pacjenci skarżą się na uczucie ciała obcego w gardle, odbijanie i odruch wymiotny. Gastroskopia jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym oraz w sedacji.

W naszej Placówce istnieje możliwość wykonania gastroskopii w sedacji (znieczuleniu) po wcześniejszej kwalifikacji przez lekarza anestezjologa.

Gastroskop jest endoskopem wielokrotnego użytku. Realizując wszelakie standardy bezpieczeństwa gastroskop po każdym użyciu przechodzi proces dekontaminacji wysokiego stopnia, co eliminuje ryzyko przeniesienia infekcji. Ryzyko przeniesienia na pacjenta infekcji w trakcie zabiegu jest znikome.

Jakie są wskazania do wykonania gastroskopii?
• Dyspepsja (niestrawność) u osób powyżej 45 lat bądź utrzymująca się dłużej niż 2 – 3 miesiące lub nawracająca mimo odpowiedniego leczenia
• Bóle brzucha
• Objaw choroby refleksowej (zgaga)
• Niedokrwistość
• Niewyjaśniona utrata masy ciała
• Wymioty
• Zaburzenia połykania (dysfagia)
• Bolesne połykanie (odynofagia)
• Podejrzenie krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego
• Nadzór endoskopowy u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem raka np. przełyk Barretta

Jakie są przeciwwskazania do wykonania gastroskopii?
• ciężka niewydolność serca
• ostry zespół wieńcowy
• ostra niewydolność oddechowa
• perforacja przewodu pokarmowego
• brak zgody pacjenta
Jakie mogą wystąpić powikłania gastroskopii?
Powikłania gastroskopii zdarzają się niezwykle rzadko. Niekiedy może dojść do krwawienia. Wyjątkowo może nastąpić przedziurawienie ściany przewodu pokarmowego, (zwłaszcza przełyku w około0,05% badań). Bardzo rzadko dochodzi do objawów ze strony innych układów i narządów, takich jak zaostrzenie choroby wieńcowej, atak astmy lub padaczki, nawet zatrzymanie akcji serca.

Jak się przygotować do badania?
Pacjent nie powinien jeść przez 6- 8 godzin i pić przez 4 godziny przed zabiegiem.
Jeżeli badanie odbywa się w godzinach porannych, to należy pozostać na czczo. Nie należy żuć gumy ani palić tytoniu. Jeżeli badanie odbywa się w godzinach popołudniowych lub wieczornych, to 6 – 8 godzin przed planowanym badaniem należy pozostawać na czczo, można spożyć lekkie śniadanie. Dopuszcza się wypicie niewielkiej ilości wody niegazowanej nie później niż 4 godziny przed planowanym badaniem. Nie należy żuć gumy ani palić tytoniu.

Przebieg badania.
Przed rozpoczęciem badania pielęgniarka prosi pacjenta o usunięcie protez zębowych, jeżeli je posiada oraz wszelkich ruchomych części znajdujących się w jamie ustnej np. kolczyków. Kolejno pacjentowi znieczula się miejscowo gardło i zakłada specjalny ustnik chroniący endoskop przed przypadkowym przegryzieniem. Następnie prosimy pacjenta o ułożenie się na lewym boku oraz przygięcie głowy do klatki piersiowej, a także skierowanie jej nieco w dół, tak aby ślina spływała na założony pacjentowi tzw. śliniak. Gdy pacjent przyjmie odpowiednią pozycję, lekarz wprowadza endoskop do przełyku i dalej do żołądka
i dwunastnicy oceniając błonę śluzową.

Postępowanie po badaniu.
Po zakończonej gastroskopii pacjent może spożywać posiłki oraz pić płyny ok. 2 godziny po ustąpieniu znieczulenia miejscowego.

Opracowanie: Anna Miszewska magister pielęgniarstwa

Literatura:

1. Gajewski P, Szczeklik A.: Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2021
2. Gajewski P, Szczeklik A.: Interna Szczeklika – Mały podręcznik kompendium 2020/2021. Medycyna Praktyczna, Kraków 2021
3. Marek T: Pracownia endoskopowa zagrożenia związane z niewłaściwym myciem i dezynfekcją oraz wytyczne obowiązujące w Unii Europejskiej. Zakażenia. 2004; 1118